CYKL SEMINARIÓW AKADEMICKICH
z dziedzin nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych, w trybie online
(semestr zimowy i letni, rok akademicki 2023-2024)
TRANSDZIEDZINOWOŚĆ – JĘZYKI NAUKI
Obecną sytuację w świecie cechuje eskalacja napięć i przemocy powodowana przez takie zjawiska, jak: migracje, imperializm i neokolonializm, rasizm, terroryzm, wojny, a także zmiany klimatu, zmniejszenie poziomu bioróżnorodności i katastrofy ekologiczne. Stwarzają one różnorakie zagrożenia przyjmujące postać permanentnego kryzysu i wymuszają przyspieszoną adaptację do życia w pogarszających się warunkach. Coraz bardziej oczywiste staje się, że efektywność dotychczasowych systemów porządku została zrewidowana, często zakwestionowana i że obecne okoliczności wymagają przepracowania dotychczasowych rozwiązań. Po okresie diagnostyki problemów, nadszedł czas na zbudowanie nowych strategii i sposobów ich wdrażania.
Sprostanie tym wyzwaniom przynieść może taki mariaż nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych pomagający w wypracowaniu wspólnego rozumienia roli wiedzy i nauki, która ma być praktyczna i społecznie użyteczna, zaś wyniki badań naukowych powinny oferować rozwiązania podejmowanych problemów. Musi jej towarzyszyć krytyczna refleksja odwołująca się do wcześniejszych prób wypracowywania takich rozwiązań, co pozwoli na wskazanie ich ograniczeń i w efekcie umożliwi właściwą i adekwatną diagnozę obecnej sytuacji oraz wypracowanie sposobów radzenia sobie z kryzysami, z którymi boryka się współczesność.
Pod pojęciem języka nauki rozumiemy specyficzny sposób komunikacji, który ma na celu precyzyjne wyrażanie idei, teorii, wyników badań i innych koncepcji naukowych. Główne elementy składowe języka nauki w perspektywie transdziedzinowości to:
- konceptualizacja i problematyzacja wybranych zagadnień (aspekt epistemologiczny);
- postawy wartościujące i ich wpływ na tworzenie wiedzy, w tym wymiar retoryczny przy wykorzystaniu języków różnych nauk (aspekt aksjologiczny);
- komplementarność, przekładalność i spójność pojęć i kategorii badawczych (aspekt logiczny);
- budowanie dominacji w dyskursie naukowym (aspekt władzy).
Cykl seminariów ma na celu rozpoznanie charakteru i wyboru języka nauki w kontekście transdziedzinowości, oferując uczestnikom możliwość zgłębienia problemów związanych z komunikacją naukową. Cykl składa się z pięciu seminariów – pięciu studiów przypadków, których tematyka ilustruje kompleksowość i rozmaitość języków używanych w różnych naukach oraz efekty ich wykorzystania. Analizując je uczestnicy będą odnosili się do w/w elementów. Każdy z tych studiów przypadków rzuca światło na specyficzne wyzwania i możliwości, jakie napotykają naukowcy z różnych dziedzin, starając się porozumieć między sobą i przekazywać swoje badania szerszej publiczności. Uczestnicy będą mieli okazję zastanowić się, w jaki sposób naukowcy starają się unikać barier komunikacyjnych między dziedzinami. Aspekt władzy skłoni z kolei do refleksji nad budowaniem hierarchii w świecie nauki.
PROGRAM SEMINARIÓW
1. Czwartek, 29 lutego 2024, godz. 17:30
Tytuł: „Kryzys klimatyczny, kryzys bioróżnorodności, kryzys planetarny”
Prowadzący: prof. dr hab. Marek Trippenbach
Goście: prof. dr hab. Szymon Malinowski (Wydział Fizyki UW), prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, (Instytut Oceanografii PAN), prof. dr hab. Jan Kozłowski (Zespół Ewolucji Strategii Życiowych, Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński)
2. Czwartek, 28 marca 2024, godz. 17:30
Tytuł: „Climate change: what archaeology can do to explain human responses to past environmental impacts”
Prowadzący: prof. dr hab. Arkadiusz Marciniak
Gość: prof. dr hab. Albert Hafner (Institute of Archaeological Sciences, University of Bern, Switzerland)
3. Czwartek, 16 maja 2024, godz. 17:30
Tytuł: Ewolucja piękna?
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy Axer
Goście: prof. dr hab. Paweł Golik (Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski), dr Dorota Łagodzka (Wydział Artes Liberales, Uniwersytet Warszawski)
4. Czerwiec
Tytuł: „Ile dzisiaj kosztuje uprawianie nauki? Finansowanie badań naukowych i prowadzenie projektów badawczych”
Organizator: prof. dr hab. Małgorzata Grodzińska-Jurczak